મા-બાપનું પોતીકું થઈ ગયેલું આંગણું છોડી જ્યારે બાળક પ્રથમવાર અજ્ઞાત નિશાળના પ્રાંગણમાં પગ મુકે છે ત્યારે માતા– પિતાની આ બાળકોને યોગ્ય કેળવણી આપવાની ફરજ શિક્ષકની વધારે થઈ જાય છે. ગાંધીજી અત્રે “શિક્ષણ” (ભણતર) નહીં પણ “કેળવણી” (સર્વાંગી વિકાસ તરફ દોરતું માર્ગદર્શન) શબ્દ પ્રયોજતા. તેઓ કહેતા, “કેળવણી તેને કહેવાય જે બાળકના સર્વાંગી વિકાસનું અને તેને તેની મહત્તમ ક્ષમતાનો ઉપયોગ કરવા સમર્થ બનાવે. વિદ્યાર્થીને સક્ષમ બનાવે તે કેળવણી...”

શ્રી પ્રતુલભાઈ શ્રોફ – કે જેઓ ડૉ. કે. આર. શ્રોફ ફાઉન્ડેશનના સ્થાપક, માનવતાવાદી છે તેઓ દૃઢપણે માને છે કે “શિક્ષણ એ પારસમણી જેવા અમૂલ્ય રત્ન સમાન છે – જે પણ એના સંપર્કમાં આવે તેના જીવનમાં ધરમૂળ પરિવર્તન લાવવા (નખશિખ બદલી નાખવા) સક્ષમ પરિબળ છે. તેનાથી વ્યક્તિ પોતાની અંદર રહેલી ક્ષમતાથી પરિચિત જ નથી થતો પણ પોતાના પરિવારને ગરીબીની જકડમાંથી કાઢવાની બાંહેધરી આપતો માર્ગ પણ મેળવે છે.”

શ્રી પ્રતુલભાઈ શ્રોફે સફળ ઉદ્યોગ સાહસિક તરીકેની કારકિર્દી બાદ પોતાના પિતાના સંસ્કારોથી સીંચાયેલા સ્વપ્નને સાકર કરવા માટે પોતાના તમામ કાર્યો સમેટી ડૉ. કે. આર. શ્રોફ ફાઉન્ડેશન (KRSF)ની સ્થાપના કરી. અને ત્યારબાદ સમાજકાર્ય સાથે જોડાઈ ગ્રામીણ વિસ્તારમાં શિક્ષણની સ્થિતિનો તાગ મેળવ્યો. તેમને એ જણાયું કે ગામડાની સરકારી નિશાળોમાં જ્યાં અત્યાર સુધી લાખો વિદ્યાર્થીઓ ભણ્યા તેમાં પાછલા કેટલાક વર્ષોમાં વિદ્યાર્થીઓની સંખ્યા ઘટી રહી છે. ક્યાંક ઓછા વિદ્યાર્થીઓ હોવાના કારણે શિક્ષકોની ઘટના કારણે, તો ક્યાંક બાળકોના વાલીઓનો શાળાઓથી અસંતોષ હોવાને કારણે, તો ક્યાંક સરકારી શાળાની જગ્યાએ પ્રાઇવેટ શાળામાં મોકલવાની હઠને લીધે. કારણ કોઈપણ હોય, પણ શિક્ષણની કથળતી સ્થિતિ તેમણે જોઈ. શ્રી પ્રતુલભાઈએ આ પરિસ્થિતિને બદલવા કમર કસી. સૌપ્રથમ જે પણ સરકારી શાળાઓમાં શિક્ષકોની ઘટ જણાઈ ત્યાં પૂરક શિક્ષક મુકવાનું શરૂ કર્યું. આજે KRSF ગ્રામીણ વિસ્તારની ૭૩૩ સરકારી પ્રાથમિક, માધ્યમિક અને ઉચ્ચતર માધ્યમિક શાળાઓ સાથે મળી બાળકો શિક્ષણ પ્રત્યે રૂચિ કેળવે અને શિક્ષણનું સ્તર ઊચું આવે તે માટે ઘટતા શિક્ષકોની પૂર્તિ કરે છે.

એટલું જ નહીં, ટેક્નોલૉજીના માધ્યમથી અભ્યાસને સરળ અને રસપ્રદ બનાવવા માટે પણ કાર્યરત છે. આશરે ૮૦૦થી વધુ શિક્ષણવિદોની વિશાળ ટીમ દ્વારા અને રાજ્ય શિક્ષણ વિભાગ, શાળા શિક્ષકો, વાલીઓ અને સમાજ હિતેચ્છુઓ તેમજ બાળ કેળવણીમાં રસ દાખવતાં સર્વેની સહિયારી ભાગીદારી થકી સ્થાયી અને કાર્યક્ષમ મોડલ ઊભું કરવામાં સફળ બન્યા છે, જે માત્ર બાળકોના શિક્ષણ પૂરતું જ નહીં પણ તેમને સમાજના સફળ પ્રતિનિધિ બનાવવા માટે પણ સંનિષ્ઠ અને અસરકારક પ્રયત્નો આદરી રહ્યું છે. છેલ્લા ૧૦ વર્ષના અમારા કાર્યકાળમાં અમે ઘણા વિદ્યાર્થીઓ જોયા કે જેમણે સંસ્થાની મદદથી પોતાના તેમજ પરિવાર માટે નોંધપાત્ર પ્રગતિ કરી ઉજ્જવળ ભવિષ્ય કંડાર્યું છે જેનો શ્રેય સંસ્થાના સાથે સંકળાયેલા સમર્પિત શિક્ષકો અને સંસ્થાની કાર્યપ્રણાલીને જાય છે.